De toeslagenaffaire
Transcript:
Wat we zien is dat er in een heel rap tempo door verschillende overheden wereldwijd automatisering wordt uitgerold. Dat kan soms hele goede dingen brengen, betere die dienstverlening vanuit de overheid. Maar we zien dat ook een aantal mensenrechten risico's onvoldoende zijn afgedekt, bijvoorbeeld discriminatie en risicoprofilering. In Nederland zien we dat ook. In Nederland worden vaak in de risicoprofielen ethniciteit of nationaliteitsgegevens meegewogen. Dat is discriminatie, en dat zou verboden moeten worden. Wat je ziet bij bijvoorbeeld de toeslagen-affaire, is dat er gebruik werd gemaakt van een risicoclassificatiesysteem. Dat was een black-box systeem. Dus de ambtenaar die een stapel met aanvragen met een hoge risicoscore op zijn bureau kreeg wist niet waarom. Dat was onduidelijk. Aan de andere kant wisten de programmeurs van dit systeem wel dat nationaliteit in de vorm van ben je Nederlander of ben je geen Nederlander een rol speelde in dat risico classificatiesysteem. Dat is discriminatie. Wat we nu ook weten, is dat het risicoclassificatiesysteem een zelflerend algoritme was, en dat algoritme had zichzelf geleerd om steeds meer te gaan inzoomen op mensen in lagere inkomensklasse. Dus hoe minder geld je te besteden had, hoe groter de kans dat jij onterecht werd aangemerkt als fraudeur, hoe groter de kans dat je in één keer al je toeslagen moest terugbetalen, hoe groter de kans dat jij boetes moest betalen. En dat voor een groep mensen die daar eigenlijk helemaal geen financiële middelen toe hadden. Dat is ook een vorm van discriminatie en dit soort vormen van discriminatie moeten worden gestopt. Dus wat de Nederlandse overheid nu moet doen is zich duidelijk uitspreken. Zich duidelijk uitspreken voor verbod van het gebruik van etniciteit en nationaliteit in risicoprofilering als de overheid op zoek gaat naar potentiële norm-overtreders, bijvoorbeeld fraudeurs of criminelen..